W procesie pozyskiwania energii elektrycznej coraz większe znaczenie zyskuje energia jądrowa, będąca alternatywą dla paliw kopalnych. Obecnie 5% światowej energii jest generowana przez energię jądrową. Nowa generacja elektrowni jest bardzo wydajna i mogłaby zabezpieczyć prawie 90% naszych potrzeb energetycznych. Jednak w zagadnieniu energetyki jądrowej zawsze pojawia się podstawowa kwestia – bezpieczeństwa.
Tekst: dr inż. Andrzej Staniszewski, BIOPRO
W październiku 2022 roku dowiedzieliśmy się, iż podpisano list intencyjny o wybudowaniu pierwszej elektrowni atomowej w Polsce. Jest to, jak wiadomo drugie podejście do tego typu energetyki, pierwsze zaczęło się w 1982 roku po likwidacji wsi Kartoszyno koło Żarnowca i skończyło się w 1989 roku. Inwestycje te różnią się nie tylko upływem 40 lat (co w kontekście skoku technologicznego ma duże znaczenie), mocą planowanych bloków, zastosowaną technologią, ale tak naprawdę różnią się wszystkimi elementami toku postępowania inwestycji w tym dostępu do wiedzy niezależnych ekspertów.
Na świecie jest obecnie 441 elektrowni tego typu, a w budowie znajduje się kolejnych 54 bloków energetycznych.
Należy pamiętać, iż każda taka inwestycja, niezależnie od miejsca ma bardzo duży wpływ na środowisko naturalne, zarówno na etapie budowania elektrowni jak i jej użytkowania. Na stronach Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska możemy zapoznać się z raportem o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, a dodatkowo przedstawiciele spółki Polskie Elektrownie Jądrowe spotkają się z radnymi i przedstawicielami gmin, gdzie ma powstać elektrownia atomowa. Przedstawiają korzyści wynikających z inwestycji, o wpływach podatkowych, nowych miejscach pracy, a także o możliwościach rozwoju bazy noclegowej, usług zdrowotnych i edukacyjnych, o planowanych inwestycjach w infrastrukturę towarzyszącą budowie elektrowni w tym dróg, linii kolejowych oraz sieci energetyczne.
Jak widać musimy przygotować się do interpretacji tych informacji tak, żeby podejmowane decyzje, również na szczeblu lokalnym, w jak najmniejszym stopniu miały wpływ na środowisko naturalne, zwłaszcza iż praca takiego typu elektrowni ma służyć kilku pokoleniom.
Pierwsza elektrownia jądrowa, która ma powstać w gminie Choczewo na Pomorzu będzie budowana w otoczeniu lasów i plaż. Podobne inwestycje buduje kilka tysięcy pracowników, wykorzystuje się ciężki sprzęt, zużywa się miliony ton betonu, tysiące litrów paliwa, a co za tym idzie należy między innymi:
- zabezpieczyć wystarczające miejsce na samą elektrownię i infrastrukturę pomocniczą
- ograniczyć degradację lokalnych terenów,
- zminimalizować wycinkę drzew
- zapewnić odpowiednie ilości wody,
- rozpocząć rozbudowę lokalnej oczyszczalni ścieków,
- przewidzieć wzrost ilości odpadów (sposób przetwarzania odpadów),
- zaproponować alternatywę dla mieszkańców, którzy na co dzień wykorzystywali swoje miejsce życia do celów turystycznych.
Zagrożeniem są również upusty podgrzanej wody używanej jako woda chłodząca skraplaczy pary. Jest to tzw. cieplne zanieczyszczenie środowiska wodnego, który może mieć niepodważalny wpływ na bioróżnorodność lokalnej flory i fauny, jeżeli nie zostanie odpowiednio zrealizowane już na etapie projektowym.
A co ze wzrostem poziomu promieniowania?
Tego nie ma co się bać, gdyż powodowany przez normalną pracę elektrowni jądrowej jest dużo mniejszy niż tło naturalne, które towarzyszy nam przez całe życie z promieniowania gleby, kosmosu czy spożywanych pokarmów. Wbrew wielu powszechnie utartym opiniom energetyka jądrowa stanowi niewielkie zagrożenie dla człowieka. Państwowa Agencja Atomistyki precyzyjnie określa standardy bezpieczeństwa. W jednym z wywiadów Krzysztof Fornalski, ekspert ds. ochrony radiologicznej Polskich Elektrowni Jądrowych stwierdził: „przyszłe reaktory jądrowe, które będą pracować na Pomorzu, jako reaktory generacji III+ spełniają wszystkie najwyższe światowe standardy bezpieczeństwa i jako jedyne mają pasywne systemy bezpieczeństwa. Ich technologia oparta jest na wykorzystywaniu naturalnych sił i zjawisk, np. takich jak grawitacja. Dzięki temu systemy te są niezawodne niezależnie od działań człowieka.”
Jak widać wyzwań już teraz, na etapie przygotowawczym, jest bardzo dużo zwłaszcza, iż zmieni się całkowicie charakter miejsca inwestycji. We wszystkich wspomnianych elementach muszą świadomie i aktywnie uczestniczyć lokalne samorządy podejmując decyzje na podstawie wiedzy i doświadczenia niezależnych ekspertów. Należy jednak pamiętać, iż współczesna elektrownia atomowa jest sprawdzoną i bezpieczną metodą i dostarcza energię w sposób nieprzerwany i może zaspokoić wymagane obciążenia bazowe w mixie energetycznym.
Na tym etapie chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że paliwa kopalne nie stanowią żadnej alternatywy zwłaszcza, gdy mierzymy się z mocno już widocznymi skutkami zmiany klimatu. Aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne w niepewnych czasach sobie i przyszłym pokoleniom warto zwrócić się w kierunku OZE oraz atomu.
